Dialectkringe Salland en OostVeluwe

Der is noe geen niejs!

Wie bint wie?

Onze verieniging bestiet sunt 5 november 1955 en hef zo rond de 150 leden. Zi’j hef as doel ‘’t in stand holden, bestuderen, en bevörderen van ‘t gebruuk van de Nedersaksische spraoke in Sallan den Oost-Velume in de briedste zinne van ‘t woord.’

De dialektkringe kent verschiedene actieve groepen in dizze regio’s, bi’jvubbeld in Heerde/Waopmvelde, Epe, en Windesheim/Wi’jhe. Zi’j bunt gangs mit ‘t uutzuken van woorden en gezegden, en ok mit ‘t veurlèzen uut eigen of andermans wärk.

SOV stiet veur ‘Salland en Oost-Veluwe’. Wat wil en wat dut de verieniging? Der bunt twei’j doelen:

’t Bestuderen van in stand holden van de Nedersaksische spraoke as underdiel van levende spraoken in Nederland en as underdiel van os cultureel ärfgoed
Meer waordering veur aoze spraoke van luu die ’t niet praoten

’t Nedersaksisch is ’n Germaanse spraoke, liekas ’t Hoogduuts, Hollaans, Fries, Engels, en ’n bult Skandinavische spraoken. Wi’j hebt weet van de spraoke vanaf ongeveer 800 nao Christus uut de tekst Heliand, ’n hervertelling van de Biebelse verhaolen aover Jezus Christus. Al in die tied kunt wi’j ’n underschied an taolgebruuk zien in verschiedene versies, en dizze ontwikkeling hef zich allennig mor deur-ezet. Tegensworig kent de Nedersasksische spraoke ’n enorme verschiedenhied. Der bunt veul umraoden waor as ’t Nedersaksisch epraot wurden. In Nederland is der Grönn, Drenthe, Aoveriessel, de Veluwe, Stellingwärven, de Achterhook, rondum Kollumerpomp, in Utrecht an de oostkant van de Utrechtse Heuvelrugge, en op Urk waor as de spraoke te heuren is. Mor ok in Duutsland kan iene ’t heuren in grote dielen van ’t noorden, en veur tiedstieden heer ok in dielen van Polen, Estland, en Letland. Daorbi’j bunt der ok sprèkkers in Rusland en Noord- en Zuud-Amerikao.

Het is niet hillemaole duudlik, hoevölel sprèkkers as der in totaol bunt. Schattings bunt zo rond de 2 miljoen in Nederland, en 5 miljoen in Duutsland. Veur ’n lange tied had ’t Nedersaksisch een zwaor slimme status in Nederland. ’t Idee heersen dat iene die Nedersaksisch (ok wel ‘plat’ enuumd) sprök, niet goed Hollaans leren kan, en daormit gien goie kaansen hef up de arbeidsmarkt, umreden de spraoke zol dom en boers wèèn. Hierdeur is der, zekers nao te Twei’jde Wearldkrieg, ’n hiele generaotsie ewest die niet mit ’t Nedersaksisch up-egreuid is. Daormit kwam ’t Nedersaksisch in de knel. Mor an de aandere kaante ziet wi’j now ’n bult herwaordering van ’t Nedersaksisch. Wetenschaplik is ’t vast-esteld, dat iene die meerdere spraoke kent (bi’jvubbeld Hollaans en Nedersaksisch) daor juust ’n bult veurdiel an hef, bi’jvubbeld minder kaans up ’t kriegen van dementsie. In 2018 is de spraoke erkend deur Nederland under diel II van ’t Europees Handvest veur Regionale Spraoken of Minderhiedsspraoken. Dit betiekent dat ’t Nedersaksisch officieël ’n underdiel is van de spraokeverschiedenhied in Nederland. ’n Stukkie officiële erkenning dus. Daorbi’j kump der extra kansen veur ’t Nedersaksisch, bi’jvubbeld um de spraoke te gebruken in ’t primär underwies, neavens de Wet up Primär Underwies artikel 9 lid 13. Daormit is der wat van ’n upleving te zien van ’t Nedersaksisch, die zik ok vertaold naor underwiesprojecten, liedtiesfestivals, publikaotsies van boeken en tiedschriften, en films liekas De Bienties van Sint Hillegard en Witte Wieven.

Dialektkringe Salland en Oost-Veluwe gift, tesaomen mit de dialektverienigings ‘Achterhoek en Liemers’ en ‘Vrienden van de streektaal veur Lochem en Umgeving’ drei’jmaondeliks ’t tiedschrift ‘De Moespot’ uut, völle mit verhaolen en dichtwärken in verschiedene Nedersaksische varianten. Dizze verienigings nimt de kosten veur publikaotsie up zich, daor der gien subsidies bunt hierveur. Ie kunt os hiermit steunen deur lid te worden van ien van de dialektverienigings. Veur €20,- in ’t jaor krieg ie veer maol ‘De Moespot’ thuus. Aandere gezinsleden kunt lid worden veur €2,50.

A’j interesse hebt of meer infermaotsie hebben wilt, kun ie kontakt upnimmen bi’j sekretaoris Hanneke Lange-de Haas (0578-575301 of hannekelange@hotmail.com)

Hie kump achterumme